Bang van dwang?
​
Het verhaal van Nine (19)
“Als ik terugdenk aan vroeger valt het me op dat ik altijd heel snel vies was van alles. Ik wilde bijvoorbeeld niet naar binnen in een ziekenhuis en raakte niets aan. Het duurde ook heel lang voordat ik in slaap viel vanwege mijn routines. Ik moest bijvoorbeeld mijn deur op een bepaalde kier zetten en mijn bed heel erg strak opmaken”, vertelt Nine. Ze heeft recent te horen gekregen dat ze OCD heeft en beseft nu pas wat dat allemaal inhoudt. “Voordat ik in slaap viel, moest ik altijd nog even roepen naar mijn gezin. Achteraf bekeken, deed ik dat om hen te laten weten dat ik nog leefde.”
Perfectionisme
Nu merkt Nine dat ze enorm perfectionistisch is en geen detail kan overslaan. Alles moet altijd analoog gebeuren, al is het een pagina samenvatten uit haar cursus. “Ik kan urenlang bezig zijn met de lay-out, zinsbouw en zelfs de werkwoordsvormen, omdat ik wil dat alles hetzelfde is als mijn oude documenten.” Hetzelfde geldt voor het lezen van een boek. Als ze haar boek even weglegt en later verder wil, moet ze alle pagina’s die ze al gelezen heeft opnieuw lezen. “Ik maak ook altijd lijstjes in mijn notities. Die worden dan allemaal gecategoriseerd en datzelfde geldt voor mijn schuiven in mijn kamer, mijn documenten op Dropbox en de apps op mijn telefoon.”
Ook haar handen wassen doet ze meerdere keren per dag. “Als ik naar huis ga met de tram en ik moet een stoeltje naar beneden doen dan doe ik dat met mijn elleboog. Als ik toch een paal of knop aanraak dan voelt het alsof mijn hand besmet is.”
Dagelijks leven
Één van de lastigste dingen voor Nine is studeren. “Als ik een hoofdstuk wil samenvatten dan merk ik dat dat heel traag gaat.” Ze is er zich ook van bewust dat ze bepaalde dingen niet aanraakt maar dat is eerder een gewoonte geworden. “Het is wel zo dat het in stressvolle periodes erger wordt maar als ik me er tegen zou verzetten dan krijg ik nog meer stress. Het is een soort vicieuze cirkel.”
"Als ik er me tegen verzet dan krijg ik nog meer stress."
Diagnose
Nine weet nog maar twee weken dat ze OCD heeft maar heeft zich altijd afgevraagd waarom ze bepaalde dingen deed. “Op een gegeven moment ben ik wat beginnen opzoeken. Ik kwam dan op allerlei sites terecht en de dingen die ik daarop las kwamen overeen met wat ik voelde. Ik heb dan besloten om hulp te zoeken bij een psychologe op school en zij stelde voor om me te laten testen. Zo werd ik doorverwezen naar een diagnostisch centrum en uit de resultaten bleek dat ik OCD had.”
“Ik ben best blij dat ik weet wat het is want weet ik ook wat ik er aan kan doen.” Ze denkt dan aan therapie of medicatie maar dat laatste zegt haar iets minder omdat er eventuele bijwerkingen kunnen optreden.
"Er zijn verschillende vormen OCD en ik vind dat het bij mij heel erg meevalt."
Schaamte
Voor Nine is haar diagnose geen big deal maar ze weet niet hoe anderen er over denken. “Vaak hebben mensen extreme gevallen voor zich als ze aan OCD denken en die zijn er zeker maar niet bij iedereen. Er zijn verschillende vormen en ik vind dat het bij mij heel erg meevalt.”
Tips?
Als er één ding is dat Nine geleerd heeft dan is het om niet altijd alle verantwoordelijkheid op te nemen. “Normaal gezien wil ik altijd alles zelf doen maar dan komt dat perfectionistische weer naar boven. Door af en toe taken te verdelen kan ik me focussen op één deel en me minder zorgen maken om het geheel.”
Het verhaal van Emilie (21)
Het verhaal van Louise (22)
Waar heb je last van?
"Ik heb vooral last van intrusieve gedachten en paranoia. Als kind dacht ik telkens als ik naar mijn slaapkamer ging dat er iemand zich had opgehangen aan mijn bed en telkens als ik iets hoorde dacht ik dat er iemand vermoord werd. Als ik ging slapen dacht ik vaak ook aan alle mogelijke dingen die er zouden kunnen gebeuren en meestal zag ik die dingen dan ook echt voor me, wat best vies is. Ik had ook moeite met rode of witte dingen eten omdat ik dan telkens aan bloed moest denken."
​
"Daarnaast ben ik ook extreem perfectionistisch en houd ik alles graag proper. Ik heb bijvoorbeeld twee keukenhanddoeken. Één voor oppervlakken en één voor de afwas. Daarnaast heb ik ook drie badhanddoeken. Één voor mijn haar, één voor mijn lichaam en één voor mijn voeten. Als er mensen op bezoek komen moet ik ze eigenlijk een hele uitleg geven over wat mag en niet."
Heb je ook dwanghandelingen?
"Ja, als ik bijvoorbeeld aan het roken ben in de tuin en ik zie een insect dan moet ik nog vijf andere insecten vinden want anders geloof ik dat mijn familie wordt uitgemoord. Die handelingen zijn dus wel altijd gelinkt aan gedachten maar sommigen zijn zo’n gewoonte geworden dat ik het niet meer besef."
"Ik herkende symptomen die ik leerde op school"
Heeft je dwang altijd te maken met angst of stress?
"Ja, het is een angststoornis en zeker mijn paranoia. Het wordt ook erger tijdens stressvolle periodes. Mijn huis is het properst tijdens de examens omdat alles dan gereorganiseerd moet worden. Ik heb ook een gerelateerde tikstoornis en die wordt ook erger tijdens de examens."
Hoe ben je te weten gekomen dat het OCD was?
"Ik studeer psychologie dus ik heb vorig semester enorm veel geleerd over OCD en zo kwam ik verschillende dingen tegen die herkenbaar waren. Ik had dus wel een vermoeden maar ik was niet zeker. Ik heb dan met mijn psychiater voor het eerst over mijn dwanggedachten gesproken en die zei me dat het wel degelijk OCD was. Ik heb er onmiddellijk medicatie voor gekregen en dat helpt me wel."
Hoe merk je dat de medicatie helpt?
"Ik krijg antidepressiva omdat ik ook last heb van een sociale angststoornis en het duurt wel even voordat ik vordering merkte maar ze zijn er zeker. Ik heb bijvoorbeeld een heel uitgebreide en specifieke routine voor het slapengaan die ik elke avond moet doen maar soms ben ik daar echt te moe voor. Voordat ik medicatie nam viel ik dan in slaap in de zetel of in mijn bed maar werd ik sowieso rond vier of vijf uur 's nachts wakker om die routine toch te doen. Nu ik medicatie neem kan ik slapen tot negen uur zonder wakker te worden om mijn routine te doen en dat voelt echt goed.
Ik heb ook gemerkt dat mijn gedachten minder intens werden en de beelden in mijn hoofd minder realistisch. Het is allemaal heel subtiel maar ik vind het fijn om te merken dat het me helpt."
"Ik lach er zelf mee want ik weet hoe absurd het klinkt"
Hoe gaan mensen in je omgeving ermee om?
"Het is goed dat mijn mama weet dat het OCD is. Als ze wilde helpen met de afwas dan zei ik altijd dat ze het anders moest doen waardoor ze dat opnam als kritiek maar nu weet ze waar het aan ligt en hebben we veel minder ruzie.
Mijn vrienden lachen er af en toe wel eens mee maar zijn vaak heel respectvol en geduldig. Ik lach er trouwens zelf soms ook mee omdat ik weet hoe absurd het allemaal klinkt."
Heb je tips voor jongeren die met vragen zitten?
"Je moet beseffen dat als je gedachten hebt die je niet leuk vind dat dat wil zeggen dat je niet echt zo bent. Intrusieve gedachten zijn gerelateerd met wat je het belangrijkste vindt dus als je bijvoorbeeld bang bent om iemand pijn te doen dan wil je dat net niet.
Durf ook praten en zoek een psycholoog die je kan helpen. Dat is niet altijd even eenvoudig maar het is echt belangrijk."